Nay Phone Latt by Salman Rushdie

Time မဂၢဇင္းႀကီး၏ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြက္ လႊမ္းမိုးမႈအရိွဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ ၁၀၀ တြင္ ေရြးခ်ယ္ခံရေသာ ေနဘုန္းလတ္အေၾကာင္းကို နာမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာ Salman Rushdie ေရးသားထားသည့္မူရင္း။

There are two photos of Nay Phone Latt that I love. In the first one, he's in a vacant lot flying a kite. In the other, he's standing in front of a wall-size King Kong poster, a dinosaur lunging for his right ear.

Looking at these, it takes no great leap to guess what he is: a poet and blogger. And since he lives in Burma, you can guess what else he is: a prisoner.

The recipient of this years PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award, Nay Phone Latt, 29, is the voice of a generation of Burmese who are finding ways around an aging regimes desperate censorship. When the junta there cracked down on Buddhist-monk-led demonstrations in 2007 and restricted press coverage, Nay Phone Latts blog was a go-to source for international journalists. For this, he was arrested and is serving 12 years.

As Burma charts its future in this crucial year, what it really needs is kite flyers who stand up to giants. Will the generals let him go free?

(မူရင္း http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1984685_1984949_1985235,00.html)

ကုိေနဘုန္းလတ္ကို TIME မဂၢဇင္းက လႊမ္းမိုးမႈအရိွဆံုး လူပုဂၢိဳလ္ ၁၀၀ စာရင္းတြင္ ထည့္သြင္း

TIME (ေမ ၂) - ကရင္ျပည္နယ္ ဘားအံေထာင္တြင္ အက်ဥ္းခ်ခံထားရေသာ ဘေလာ့ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ကမာၻေက်ာ္ TIME မဂၢဇင္းႀကီးမွ ႏွစ္စဥ္ေရြးခ်ယ္ေလ့ရိွေသာ လႊမ္းမိုးမႈအရိွဆံုးေသာ လူပုဂၢိဳလ္ ၁၀၀ စာရင္းတြင္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြက္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပလိုက္သည္။

TIME မဂၢဇင္းက ကိုေနဘုန္းလတ္ကို “သူရဲေကာင္းမ်ား” ဟူေသာ က႑ေအာက္တြင္ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဘီလ္ကလင္တန္၊ ေဟာလီးဝုဒ္အေက်ာ္္အေမာ္ မင္းသား ဂ်က္လီ၊ အိုင္ဗရီကို႔စ္ ေဘာလံုးအသင္းေခါင္းေဆာင္ ဒေရာ့ဘာ၊ တင္းနစ္ဝိဇၹာ ဆရီနာဝီလ်ံ၊ နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလား၏ ဇနီးလည္းျဖစ္၊ အာဖရိကလူ႔အခြင့္အေရး ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္သူ မဒမ္ ဂရာကာမာရွယ္ အစရိွသူတို႔ႏွင့္အတူ ၂၀၁၀ အတြက္ ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ေရြးခ်ယ္ခံရေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ခ်က္မ်ားကို အျခားေသာ အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ေရးသားေပးခဲ့ၾကရာ ကိုေနဘုန္းလတ္အတြက္ ကမာၻေက်ာ္ ၿဗိတိန္စာေရးဆရာႀကီး Salman Rushdie က ေရးသားေပးခဲ့သည္။ Salman Rushdie သည္ “ဆာ” ဘြဲ႔ရ စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္သလို ၿဗိတိသွ်ဘုရင္မႀကီး ခ်ီးျမွင့္သည့္ သူရဲေကာင္းဆု (KBE) ကိုလည္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ လက္ခံရရိွထားသူျဖစ္သည္။ ၎က ကိုေနဘုန္းလတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “စစ္အစိုးရ၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားအၾကားမွ လြတ္လပ္မႈကို ရွာေဖြေနေသာ မ်ဳိးဆက္ေကာင္းတို႔၏ စံျပ” ျဖစ္သည္ဟု မၾကာခင္က ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ေသာ PEN/Barbara Goldsmith Freedom လူ႔အခြင့္အေရးဆုကို ရည္ညႊန္းေရးသားထားသည္။

ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၁၂ ႏွစ္က်ခံေနရသူျဖစ္သည္။

(မူရင္း http://www.thanlwin.com/new/index.php?option=com_content&view=article&id=2029:-time-&catid=1:latest-news&Itemid=105)

ဘေလာ့ဂ္ဂါ ေနဘုန္းလတ္ PEN ကေလာင္အဖြဲ႕ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ဆု ခ်ီးျမႇင့္ခံရ (VOA News)

ဘားအံေထာင္မွာ အက်ဥ္းခ်ခံေနရတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးေယာက္ခ္ၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ PEN American သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး ကေလာင္ရွင္မ်ား အဖဲြ႕ႀကီးက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြက္ Barbara Goldsmith လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ဆုကို ခ်ီးျမႇင့္လုိက္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေရးသားမႈေတြကုိ စစ္အစိုးရက မႏွစ္သက္လို႔ အက်ဥ္းခ်ထားေပမဲ့ ကမၻာက ႏွစ္သက္တယ္ ဆုိတာကို ဒီဆုခ်ီးျမႇင့္ခံရတာက သက္ေသျပေနတယ္လို႔ ကိုေနဘုန္းလတ္ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြကလည္း ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးမွာရွိတဲ့ စာေပေရးသားသူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အေရးအသားေတြကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားႏုိင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ တင္ျပႏုိင္ခြင့္ ရွိေစဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀၁ ႏုိင္ငံ ပါ၀င္တဲ့ PEN American အဖြဲ႕ႀကီးက ၂၀၁၀ အတြက္ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ဆုကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ကုိေနဘုန္းလတ္ကုိ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ စာေပသမားေတြအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဒီ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ႀကီးက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားမိလို႔ အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရတဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လို႔ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ဆုိင္ရာ Freedom of Write International Program အဖြဲ႕ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး လယ္ရီ ဆီယမ္က ေျပာပါတယ္။

“သူဟာ တကယ္အေရးပါတဲ့ လူငယ္ ဖန္တီးရွင္ တေယာက္မုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က ဆုေပးဖို႔ ေရြးခ်ယ္လုိက္တာပါ။ သူဟာ ကြန္ပ်ဴတာ အင္တာနက္သုံး ေရးသားၾကတဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြကုိ ကုိယ္စားျပဳႏုိင္တဲ့ ကေလာင္ရွင္တေယာက္ ျဖစ္တဲ့အျပင္ သူကုိယ္တုိင္ ေရးသားတင္ျပခ်က္ေတြကလည္း လူထုအသံတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ လူထုအုံႂကြမႈလုိမ်ဳိး ႏုိင္ငံတကာက လက္လွမ္းမမီတဲ့ သတင္းေတြကုိ ေရးသားတာမ်ဳိးပါ။”

ကုိေနဘုန္းလတ္ကို အခုလို PEN American အဖြဲ႕ႀကီးက ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာကို သႀကၤန္အက်ေန႔မွာ သိခဲ့ရတယ္လို႔ ညီျဖစ္သူ ကိုသူရေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“ဟုတ္ကဲ့၊ သႀကၤန္အက်ေန႔မွာ သူတုိ႔ ေၾကညာလုိက္တယ္ဆုိတာ သိတယ္။ သိေတာ့ က်ေနာ့္အကို အတြက္ေတာ့ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ သူက လူငယ္တေယာက္ အေနနဲ႔ စာေတြေရးတယ္၊ သူ႔စိတ္ထဲ ရွိတဲ့အတုိင္း၊ အမွန္အတုိင္း ေရးတာေတြ ရွိတယ္။ သူ စာေပေရးတာလည္း ၀ါသနာပါတယ္။ စာေပနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုိ သူ႔ကုိ မွတ္တမ္းတင္ ဂုဏ္ျပဳတယ္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဂုဏ္ယူပါတယ္၊ ၀မ္းလည္း ၀မ္းသာတယ္၊ သူ႔အတြက္။”

ေထာင္အေျပာင္းအေရႊ႕ သတင္းေရာ ဘာၾကားေသးလဲ။

“မၾကားပါဘူး။ အမိန္႔ခ်ၿပီးကတည္းက အင္းစိန္ေထာင္ကေန ဘားအံကုိပဲ ပို႔လုိက္တာပါ။ အခုထိေတာ့ ေထာင္အေျပာင္းအေရႊ႕ မရွိေသးပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဘားအံေထာင္မွာပါ။”

သူ႔က်န္းမာေရးေရာ ေကာင္းရဲ႕လား။

“က်န္းမာေရးေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ သူက အျပင္မွာကတည္းက မ်က္လုံးေတြ ဘာေတြ နည္းနည္း အားနည္းတဲ့သူဆုိေတာ့ တခါတေလ မ်က္လုံးကိုက္တာေတာ့ ရွိတာေပါ့။ က်န္တဲ့ က်န္းမာေရးက ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ အခုလိုမ်ဳိး သူ႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ ဆုခ်ီးျမႇင့္တဲ့ ပုံစံမ်ဳိးေတြ ၾကားရတဲ့အတြက္ ညီတေယာက္ အေနနဲ႔ေတာ့ ဂုဏ္ယူပါတယ္။

“သူ႕ကို ျမန္မာျပည္က လူတစုက သူ႔လုပ္ရပ္ေတြကုိ သေဘာမက်လုိ႔ ဒီလိုမ်ဳိး အက်ဥ္းခ်တဲ့ ပုံစံမ်ဳိး ရွိတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံတကာမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြက သူ႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကို လက္ခံတယ္၊ သေဘာက်တယ္ဆိုတဲ့ ပုံစံမ်ဳိး သိရတယ္ေလ၊ ဒီလို ဆုေပးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း ၀မ္းသာပါတယ္၊ ဂုဏ္ယူတယ္ေပါ့။”

ကုိသူရေက်ာ္ ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိေနဘုန္းလတ္ရဲ႕ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးေအးသန္းကလည္း သားျဖစ္သူအတြက္ ဂုဏ္ယူေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အဖြဲ႕၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္ဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ သံဃာေတာ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေရႊ၀ါေရာင္ လူထု အုံႂကြမႈမွာ ေတြ႕ႀကဳံခံစားရတဲ့ ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကုိ သူ႔ရဲ႕ ဘေလာ့ဂ္ကတဆင့္ ကမၻာကသိေအာင္ ေရးသားခဲ့သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရက ႏုိင္ငံေတာ္ အေရးေပၚ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မနဲ႔ ဖမ္းဆီးၿပီး အင္းစိန္ေထာင္မွာ အက်ဥ္းခ်ထားရာက ႏွစ္ကုန္ေလာက္မွာ ၂၆ ႏွစ္ ျပစ္ဒဏ္ စီရင္ၿပီး ေ၀းလံလွတဲ့ ဘားအံေထာင္ကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာေတာ့ ရန္ကုန္တရား႐ုံးက ျပစ္ဒဏ္ကို ၁၂ ႏွစ္အထိ ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ပါတယ္။

PEN American အဖြဲ႕ကေတာ့ သူလြတ္ေျမာက္ေစဖုိ႔အတြက္ ေတာင္းဆိုမယ္လို႔ မစၥတာ ဆီယမ္က ေျပာပါတယ္။

“ကိုေနဘုန္းလတ္ လြတ္ေျမာက္ေစဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရကိုေရာ၊ ျမန္မာစစ္အစိုးရကုိပါ ဖိအားေပး ေတာင္းဆုိၾကမွာပါ။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ (Hillary Clinton) ကိုေရာ သမၼတ အုိဘားမား (Obama) ကပါ ျမန္မာစစ္အစုိးရကို ဖိအားေပးဖို႔လည္း ေတာင္းဆုိပါတယ္။”

PEN American ကေလာင္ရွင္မ်ား လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ စာေရးဆရာမ မသီတာနဲ႔ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္တုန္းက စာနယ္ဇင္းသမား တဦးျဖစ္တဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေအာင္ျမင့္တုိ႔ကိုလည္း လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ဆုေတြ ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ အတြက္ ဆုခ်ီးျမႇင့္ပြဲကိုေတာ့ ဧၿပီလ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ နယူးေယာက္ခ္မွာ က်င္းပမွာ ျဖစ္ေပမဲ့ ကိုေနဘုန္းလတ္အတြက္ ဆုလက္ခံယူမယ့္သူကို မသိေသးဘူးလုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။

(မူရင္း http://www1.voanews.com/burmese/news/a-27-2010-04-19-voa3-93621479.html)

ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးဆု ခ်ီးျမွင့္

နယူးေယာက္ (ဧၿပီ ၁၄) - ကရင္ျပည္နယ္ ဘားအံေထာင္တြင္ အက်ဥ္းခ်ခံထားရေသာ ဘေလာ့ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို အေမရိကန္ အေျခစိုက္ PEN American Center/IFEX ေခၚ International Freedom of Expression eXchange မွ PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Award (လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေရးသားျခင္းဆိုင္ရာဆု) ကို ခ်ီးျမွင့္လိုက္ေၾကာင္း သိရသည္။

အဆိုပါဆုသည္ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေရးသားျခင္းေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္အသီးသီး က်ခံေနရသူမ်ားအား ဂုဏ္ျပဳခ်ီးျမွင့္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဆုတစ္ခုျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္အတြက္ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို သူ၏ စာေပ၊ လူငယ္မ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားခ်က္မ်ားအား ရည္ရြယ္ေရြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ဆုေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ျခင္း အခမ္းအနားကို ယခုလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေမရိကန္ သဘာဝသမိုင္းျပတိုက္တြင္ က်င္းပမည္ျဖစ္ၿပီး PEN American Center အဖြဲ႔၏ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားလည္းျဖစ္သည္။

PEN American Center ၏ ဥကၠဌျဖစ္သူ Kwame Anthony Appiah က “ေနဘုန္းလတ္ဟာ အမွန္တရားကို ခုခံကာကြယ္ေျပာဆုိရဲၿပီး လြတ္လပ္မႈကိုလိုလားတဲ့ လူငယ္ထုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ပါ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဆုခ်ီးျမွင့္ခံရျခင္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ကိုေနဘုန္းလတ္၏ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးေအးသန္းကို DVB သတင္းဌာနမွ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ရာ “အန္တီေတာ့ ဝမ္းသာတာေပါ့။ သားရဲ႕ စာေပအတြက္ ဆုခ်ီးျမွင့္ခံရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအသီးသီး အသိအမွတ္ျပဳတာ ဝမ္းသာပါတယ္။ သားလည္း ဝမ္းသာမွာပါ။ ဒီလိုအသိအမွတ္ျပဳခံရတာကို အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ” ဟု ေျဖၾကားခဲ့သည္။

သံလြင္အိပ္မက္ အင္တာနက္ မဂၢဇင္း၏ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးလည္းျဖစ္သူ ကိုေနဘုန္းလတ္ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေထာင္တြင္း မ်က္ကြယ္တရားရံုးမွ ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ ၂၀ ႏွင့္ ၆ လခ်မွတ္ခဲ့ကာ ဘားအံေထာင္သို႔ ပို႔ေဆာင္ခဲ့သည္။ မိသားစုမွ အယူခံအဆင့္ဆင့္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ရာမွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၂ ႏွစ္သို႔ ေျပာင္းလဲေပးခဲ့သည္။ ယခု ကိုေနဘုန္းလတ္ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ရေသာဆုသည္ သူ႔အတြက္ ဒုတိယေျမာက္ ႏိုင္ငံတကာဆုတစ္ခုျဖစ္သည္။ ပထမဆံုး ခ်ီးျမွင့္ခံရသည့္ဆုမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက RSF ေခၚ နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔မွ ေပးအပ္ခဲ့ေသာ ဆိုက္ဘာအတိုက္အခံဆုျဖစ္ၿပီး သရုပ္ေဆာင္ ဇာဂနာႏွင့္အတူ ပူးတြဲရရိွခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

(မူရင္း http://www.thanlwin.com/new/index.php?option=com_content&view=article&id=1998%3A2010-04-17-06-27-32&Itemid=105)